مقایسه ارز فیات با ارز دیجیتال

تاریخچه ارزهای فیات

قرن‌ها از روزگاری که مردم معاملات خود را به روش مبادله کالا با کالا انجام می‌دادند، گذشته است. امروزه، دیگر کسی گندم را با مرغ تعویض نمی‌کند؛ بلکه پول می‌دهد تا کالای موردنظر خود را به دست بیاورد. پول رایجی که امروزه در کیف پول‌ها یا کارت‌های اعتباری بین مردم جابه‌جا می‌شود، شیئی است فاقد ارزش ذاتی! درواقع دولت‌ها و سیاستمداران طبق قراردادهای سیاسی و اجتماعی، آن را به‌عنوان مرجع ارزش‌گذاری کالا و خدمات معرفی کردند.

استفاده از پول کاغذی، بعد از جنگ جهانی اول در دنیا رواج پیدا کرد. بیشتر کشور‌ها تصمیم گرفتند پولی چاپ کنند که هر زمان، قابل تبدیل به طلا باشد. به همین دلیل، هر کشور فقط می‌توانست به‌اندازه ذخایر طلا یا نقره خود پول داشته باشد. اما در آن زمان برخی کشورها به دلیل هزینه بالای بازسازی کشور پس از جنگ، اقدام به چاپ بی‌رویه پول کردند. این اقدام، باعث تورم بسیار شدیدی در این کشورها شد.

تا سال ۱۹۷۱ ، ارزش پول آمریکا طبق قرارداد برتون وودز (Bretton Woods) تعیین می‌شد. این قرارداد، ارزش هر ۳۵ دلار آمریکا را معادل یک اونس طلا قرار داد و پول باقی کشورها را بر اساس دلار امریکا می‌سنجید. اما سال ۱۹۷۱ ریچارد نیکسون (Richard Nixon)، رئیس‌جمهور آمریکا، دست به اقداماتی زد که امروزه از آن‌ها، به‌عنوان شوک نیکسون یاد می‌شود.

شوک نیکسون و پیدایش پول‌های فیات

ریچارد نیکسون، قرارداد وودز را زیر پا گذاشت و اعلام کرد تنها پشتوانه‌ای که دلار آمریکا نیاز دارد، قدرت حکومتش است! از آن زمان به بعد، تمام دنیا از پول بی‌پشتوانه یا پول فیات استفاده می‌کنند.

قبل از اقدام نیکسون، پول رایج در کشور با عنوان پول فیات شناخته نمی‌شد. لغت فیات، از واژه‌ای لاتین به معنای «بگذارید انجام شود» گرفته شده است. پول فیات با نام‌های دیگری همچون پول دستوری، پول حکمی و پول اعتباری شناخته می‌شود و درواقع، هیچ پشتوانه‌ای جز اعتبار دولت حاکم بر کشور ندارد.

ارزش این پول، کاملاً با تصمیم‌گیری سیاستمداران یک کشور و باتوجه‌به مراودات سیاسی و اقتصادی آن کشور با دیگر کشورها تعیین می‌شود. طلا و نقره، دیگر پشتوانه پول رایج کشور نیستند.

مزایای ارز فیات

مهم‌ترین مزیت ارزهای فیات، ثبات ارزش آن‌ها است. ارزش این پول‌ها نسبت به کالاهایی مانند طلا، نقره و مس در رکودهای اقتصادی، ثبات بیشتری دارند. به همین دلیل برای محافظت از اقتصاد کشورها در برابر رکودهای مکرر مالی، مورداستفاده قرار گرفتند.

بانک‌های مرکزی، می‌توانند پول کاغذی بی‌پشتوانه چاپ و در صورت نیاز نگهداری کنند. به‌این‌ترتیب، کنترل بیشتری روی عرضه پول، نرخ بهره و نقدینگی در کشور به وجود می‌آید. به‌عنوان‌مثال، بانک فدرال رزرو با کنترل عرضه و تقاضای پول در آمریکا، موفق شد بحران مالی سال ۲۰۰۸ را مدیریت کند و مانع از آسیب‌دیدن بیشتر سیستم مالی این کشور شود.

مزیت دیگر پول‌های فیات در مقایسه با ارزهای دیجیتال، قانونی‌بودن آن‌ها است. هرچند که امروزه کشورهایی مانند السالوادور (El Salvador) بیت کوین را از نظر قانونی پذیرفته‌اند؛ اما هنوز تا پذیرش جهانی ارزهای دیجیتال، راه زیادی باقی‌مانده است.

جلوگیری از پول‌شویی و قاچاق مواد مخدر، از دیگر مزایای این پول‌ها به‌حساب می‌آیند. ازآنجاکه دولت‌ها به‌راحتی می‌توانند پول‌های فیات را کنترل کنند، انجام معاملات غیرقانونی توسط پول‌های فیات ساده نیست.

معایب ارزهای فیات

بزرگ‌ترین مشکل ارزهای فیات، ایجاد تورم شدید در کشور به دلیل چاپ بی‌رویه پول است. اولین حکومتی که از پول فیات استفاده کرد، به دلیل تورم ناشی از آن به فروپاشی رسید‌‌! سلسله یوان (Yuan) در چین، اولین حکومتی بود که از پول‌های کاغذی بی‌پشتوانه استفاده می‌کرد. گفته می‌شود پول آن‌ها نسبت به طلا ارزشی ثابت داشت؛ اما عملاً هیچ‌گاه اجازه تعویض پول با طلا توسط حکومت صادر نمی‌شد.

کوبلای خان، مؤسس سلسله یوان، تلاش زیادی برای مهار تورم ناشی از چاپ پول کرد؛ اما تمام تلاش‌های او بی‌نتیجه ماند.

هرساله، شاهد تزریق مقدار زیادی پول از بانک‌ها به بازارهای اقتصادی هستیم. این تزریق پول بی‌پشتوانه درصورتی‌که با سو مدیریت نیز همراه باشد، اقتصاد هر کشوری را فلج می‌کند.

یکی دیگر از معایب پول‌های فیات، تمرکز قدرت در دست دولت‌ها و مؤسسات مالی است. این تمرکزگرایی، منجر به اعطای اختیارات بیش از حد به دولت‌ها شده است. آن‌ها می‌توانند تمام معاملات مالی شما را کنترل کنند. حتی ارزش پولی که در دستان شماست، بسته به تصمیم‌گیری سیاست‌مداران تغییر می‌کند. در واقع، زمانی که زندگی‌مان را بر پایه پول‌های فیات بنا می‌کنیم، باید به دولت‌ها و بانک‌ها اعتماد کنیم. ما به دولت برای تولید پول، به بانک‌ها برای نگه‌داری از آن و به مؤسسات بزرگ مالی برای ارزش‌گذاری پولمان اعتماد می‌کنیم. این در حالی است که تاریخ نشان می‌دهد بیشتر این سازمان‌ها، چندان قابل‌اعتماد نیستند.

در چنین سیستمی، شهروندان کنترل کمی روی پولشان دارند و عملاً تبدیل به مهره‌هایی برای سیاستمداران می‌شوند. یک دولت می‌تواند با ایجاد تورم، قدرت خرید مردم را کاهش و فقر را گسترش دهد. این قضیه، کاملاً به سیاست‌ها و خط‌مشی‌های دولت مربوط می‌شود.

در جوامعی که معاملات با پول‌های فیات انجام می‌شود، آزادی و انعطاف‌پذیری کمی در معاملات و بازارها وجود دارد؛ چرا که همه چیز، زیر ذره‌بین قانون است.

ارز دیجیتال

فناوری بلاکچین، نخستین‌بار در دهه ۹۰ میلادی به‌منظور حفاظت از امنیت اطلاعات به کار گرفته شد. پس از رکود بزرگ اقتصادی سال ۲۰۰۹، فردی به نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi nakamoto)، بیت کوین را به‌عنوان یک ارز دیجیتال بر مبنای فناوری بلاکچین معرفی کرد. هویت واقعی ناکاموتو، تا امروز ناشناخته باقی‌مانده است. پس از بیت کوین (BTC) ، ارزهای دیجیتال دیگری مانند اتریوم، لایت کوین، بیت کوین کش و … به وجود آمدند.

بلاک‌چین، زنجیره‌ای از اطلاعات تراکنش‌های مالی است. در سیستم ارزهای دیجیتال، مردم می‌توانند تراکنش‌های مالی‌شان را به‌راحتی با موبایل یا کامپیوتر شخصی‌شان انجام دهند. این تراکنش‌ها، رمزگذاری شده و به کامپیوترهایی در سراسر جهان ارسال می‌شوند. این کامپیوترها که نود نامیده می‌شوند، رمز تراکنش‌ها را باز و آن‌ها را به بلاک‌چین اضافه می‌کنند. اطلاعات موجود در بلاک چین در تمام نودها وجود دارد؛ بنابراین، هیچ‌کس نمی‌تواند در آن‌ها تغییری ایجاد کند.

این یک تعریف بسیار ساده و خلاصه‌شده از نحوه کارکرد ارزهای دیجیتال بود. برای اطلاعات دقیق‌تر، می‌توانید مقاله‌های مرتبطی که در وبلاگ وزینکس موجود است را بخوانید.

ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات، هر دو باهدف انجام معاملات مالی ایجاد شده‌اند؛ اما ارزهای دیجیتال، اهداف دیگری را هم دنبال می‌کنند. مهم‌ترین هدف ارزهای دیجیتال، تمرکززدایی است. تمرکززدایی، می‌تواند میزان کنترل بانک‌ها و دولت‌ها بر نظام اقتصادی را کاهش دهد. با یک نظام مالی غیرمتمرکز، دیگر نیازی نیست به دولت‌ها یا مؤسسات مالی واسطه، برای انتقال یا نگه‌داری پول‌هایتان اعتماد کنید.

در این نظام اقتصادی، فقط کافی است به ربات‌ها اعتماد کنید. این کار بسیار ساده‌تر از اعتماد به انسان‌ها است. نرم‌افزارها باتوجه‌به الگوریتم‌ها و قوانینی که در کد آن‌ها برنامه‌نویسی شده است، معاملات را انجام می‌دهند و در مقابل، کارمزد ناچیزی از شما دریافت می‌کنند. این کار، نیاز به بانک برای انتقال پول را از میان می‌برد.

ارزهای دیجیتال با استفاده از تکنولوژی رمزنگاری در بلاک‌چین، به مردم اجازه دسترسی به پولی را می‌دهند که تحت اختیار دولت‌ها نیست و ارزش خود را از میزان عرضه و تقاضای بازار به دست می‌آورد.

مزایای ارز دیجیتال

کریپتوکارنسی (Cryptocurrency)، شکل جدیدی از پول و دارایی است که تقریباً یک دهه از ظهور آن می‌گذرد. در حال حاضر، این ارز رواج کمتری نسبت به پول فیات دارد. در این قسمت، لیستی از مزایای رمزارزها را مشاهده می‌کنید:

1. همان‌طور که گفته شد، بزرگ‌ترین مزیت ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز بودن آن‌ها است. شبکه بلاکچین ارزهای دیجیتال را، نودها اداره می‌کنند. این نودها، تابع قوانین و کدهایی هستند که برای آن‌ها تعریف شده است و هیچ شخص یا سازمانی نمی‌تواند این قوانین را تغییر دهد.
2. امنیت این پول، با تکنولوژی رمزنگاری تأمین می‌شود. با استفاده از این تکنولوژی، جعل یا دو بار خرج‌کردن ارز دیجیتال تقریباً غیرممکن است.
3. به‌حداقل‌رساندن کنترل دولت در معاملات مالی، یکی دیگر از مزایای ارزهای دیجیتال است. هرچند این ویژگی، مانند تیغ دو لبه عمل می‌کند. هم می‌تواند موجب رونق معاملات غیرقانونی شود و هم آزادی و انعطاف‌پذیری را به بازارهای مالی بازگرداند.
4. تراکنش‌های انجام شده با ارزهای دیجیتال، بسته به نوع ارز انتخاب شده ممکن است از چند ثانیه تا یک ساعت طول بکشد. اما بسیار بعید به نظر می‌رسد یک تراکنش، روزها زمان لازم داشته باشد. شما می‌توانید به هرکجای دنیا که می‌خواهید، در عرض چند دقیقه پول منتقل کنید. درحالی‌که این کار، با استفاده از ارزهای فیات تقریباً غیرممکن است.
5. ارزهای دیجیتال، جهانی هستند. شما می‌توانید هر کجای دنیا، از بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال استفاده کنید؛ درحالی‌که ارزهای فیات فقط مختص یک یا چند کشور هستند. درصورتی‌که بخواهید معاملات خود را در کشوری دیگر با ارزهای فیات انجام دهید، باید پولتان را تبدیل کنید.
6. دسترسی سریع و آسان به ارزهای دیجیتال یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت رمزارزها است. برای نگهداری ارزهای دیجیتال، فقط یک گوشی هوشمند نیاز دارید.
7. ارزهای دیجیتال، فقط برای انجام معاملات مالی به وجود نیامده‌اند. درواقع تعداد محدودی از ارزهای دیجیتال فقط برای انجام تراکنش‌های مالی طراحی شده‌اند. باقی رمزارزها، باهدف حل یک مشکل در حوزه تکنولوژی روی کار آمده‌اند. برای مثال اتریوم، سیستم قراردادهای هوشمند را راه‌اندازی کرده است. قراردادهای هوشمند به مردم کمک می‌کنند بدون نیاز به‌واسطه، با یکدیگر قراردادهای کاری یا معاملاتی امضا کنند.

معایب ارز دیجیتال

ارزهای دیجیتال، خالی از ایراد نیستند. زمان زیادی از ظهور آن‌ها نگذشته و هنوز نواقص زیادی برای برطرف‌شدن وجود دارد. در این قسمت، به تعدادی از این نواقص اشاره می‌کنیم:

1. ارزش ارزهای دیجیتال، به‌شدت متغیر است. رمزارزها، به‌غیراز استیبل کوین‌ها، ارزش ثابتی ندارند و این مسئله می‌تواند در انجام معاملات مالی مسئله‌ساز شود. نکته مهم دیگری که درباره نوسان ارزش ارزهای دیجیتال به چشم می‌خورد، تأثیر گرفتن آن‌ها از اخبار و اتفاقات سیاسی و اقتصادی است.
2. بارها تجربه کرده‌ایم که یک خبر مثبت درباره ارزهای دیجیتال، توانسته قیمت آن‌ها را تا حد زیادی افزایش دهد و بالعکس. این تغییر ارزش، نشان‌دهنده بی‌ثباتی آن‌ها است. ارزهای دیجیتال برای کاهش کنترل دولت‌ها بر نظام اقتصادی خود، باید شرایط را به‌گونه‌ای پیش ببرند که هیچ نهاد و سازمانی نتواند با اعمال‌نظر خود، روی ارزش آنان تأثیر بگذارد.
3. امکان کلاهبرداری و پول‌شویی با ارزهای دیجیتال، بالاتر از ارزهای فیات است. البته این گزاره برای تمام ارزهای دیجیتال صحیح نیست. گفته می‌شود تراکنش‌های بیت کوین غیر قابل رهگیری‌اند؛ اما این ارز دیجیتال تمام اطلاعات را در دفتر کل خود ثبت می‌کند. پلیس، بارها با دستگیر کردن کلاهبرداران نشان داده است که این رمزارز، آن‌قدرها هم غیر قابل رهگیری نیست! البته رهگیری تراکنش‌های بین کوین، مسلماً از رهگیری تراکنش‌های بانکی سخت‌تر است.
4. خطر حمله هکرها به حساب‌های ارزهای دیجیتال وجود دارد. همان‌طور که ارزهای فیات، ممکن است مورد دستبرد قرار بگیرند، ارزهای دیجیتال نیز نیاز به محافظت دارند. در ارزهای دیجیتال، خطر حمله هکرها به صرافی‌ها وجود دارد؛ بنابراین بهتر است قبل از انتخاب صرافی، به‌خوبی درباره امنیت آن تحقیق کنید.
5. ضعف در مقیاس‌پذیری، یکی دیگر از نگرانی‌هایی است که در مورد ارزهای دیجیتال وجود دارد. مقیاس‌پذیری، به معنای ثابت ماندن سرعت و کیفیت خدمات یک شبکه هنگام افزایش کاربران است. باوجود تعداد بالای تراکنش‌های ارزهای دیجیتال،‌هنوز تعداد آن‌ها به گردپای تراکنش‌های پول‌های فیات نمی‌رسد.

مقایسه ارزهای دیجیتال و ارز فیات

ارزهای دیجیتال، نقطه مقابل ارزهای فیات هستند؛ اگرچه با یکدیگر شباهت‌هایی نیز دارند. برای مثال، هر دو پول‌هایی بی‌پشتوانه‌اند و برای انجام معاملات مالی طراحی شده‌اند. اما تفاوت‌های آن‌ها، بیشتر از شباهت‌هایشان است. در جدول پایین، مقایسه این دو ارز با یکدیگر نشان‌داده‌شده است:

جمع‌بندی

در دنیایی که جنگ و ستم دولت‌ها بی‌پایان به نظر می‌رسد، نمی‌توان از تأثیر ارزهای دیجیتال بر زندگی مردم چشم‌پوشی کرد. دولت‌هایی که در مدیریت اقتصادی کشورشان موفق نبوده‌اند، به‌راحتی می‌توانند از ارزهای دیجیتال به‌عنوان راهی جدید برای فرار از بحران‌های مالی استفاده کنند.

موضوعی که باید به‌شدت بر آن تاکید کرد، هدف به‌وجودآمدن ارزهای دیجیتال است. آن‌ها باهدف ترویج آزادی و کوتاه‌کردن دست قدرتمندان از زندگی مردم به وجود آمده‌اند. با ایجاد قوانین سخت‌گیرانه، ارزهای دیجیتال می‌توانند به محلی برای سرمایه‌گذاری تقلیل پیدا کنند. توسعه‌دهندگان ارزهای دیجیتال، نباید اجازه دهند ارزهای دیجیتال دست آویزی برای کنترل بیشتر زندگی انسان‌ها شود.

در حال حاضر، ارزهای فیات بین مردم رایج‌تر هستند، ارز اصلی معاملات مردم محسوب می‌شوند و از پشتیبانی دولت‌ها برخوردارند. ارزهای دیجیتال نیز به‌سرعت درحال‌رشد و ورود به زندگی افراد در سراسر دنیا هستند. اغراق نیست اگر بگوییم ارزهای دیجیتال، نبردی نابرابر را با ارزهای فیات شروع کرده‌اند، نبردی که برنده و بازنده آن را فقط زمان تعیین می‌کند.

آیا زمانی که ارزهای دیجیتال قدرت بیشتری به دست بیاورند، ارزهای فیات محکوم به حذف شدن هستند؟ آیا دولت‌ها به ارزهای دیجیتال اجازه رشد و قدرتمند شدن را خواهند داد؟ برای جواب به این سؤال‌ها، فقط باید منتظر ماند.

شما آینده این ارزها را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟

منابع:

https://www.prescouter.com/2019/11/disadvantages-of-cryptocurrencies/

https://daviescoin.io/blog/what-is-the-difference-between-cryptocurrencies-and-traditional-coins