ممپول (Mempool) چیست؟

Mempool در انگلیسی مخفف واژه memory pool است. این واژه در فارسی «استخر حافظه» ترجمه‌ شده است و به فضایی مجازی گفته می‌شود که تراکنش‌های تأیید نشده در آن به انتظار فرایند تأیید می‌مانند.

اگر تابه‌حال تراکنشی در شبکه بیت کوین انجام داده باشید، حتماً متوجه شده‌اید حدود ۱۰ دقیقه تراکنشتان زمان می‌برد. در این ۱۰ دقیقه، چه اتفاقی می‌افتد؟ می‌دانیم تراکنش‌های تأیید شده، در دفتر ثبت سفارش‌های بلاک چین ثبت می‌شوند. چه کسی مسئول نگه‌داری تراکنش‌ها در دقایق اولیه است؛ هنگامی که هنوز تأیید نهایی برای ورود به دنیای بلاک چین را دریافت نکرده‌اند؟

در این مقاله، قصد داریم یکی دیگر از اصطلاحات دنیای بلاک چین را معرفی و شما را بیشتر با نحوه کار آن آشنا کنیم.

روند تأیید تراکنش‌ها در بلاک چین بیت کوین

برای درک بهتر سازوکار mempool، روند تأیید تراکنش‌ها در پلتفرم بیت کوین را به طور خلاصه بررسی می‌کنیم؛ سپس، جایگاه mempool در این روند را می‌شناسیم.

در ماینینگ بیت کوین، از فول نودها (Full node) و ماینرها (Miner) استفاده می‌شود. هر ماینری، باید یک فول نود باشد؛ اما لزوماً هر نودی، یک ماینر نیست. نودها، نگهبانان دروازه‌های ورود به دنیای بلاک چین هستند. آن‌ها تراکنش‌ها را بررسی و در صورت معتبر بودن، اجازه ورود آن‌ها به بلاک چین را صادر می‌کنند.

تأیید نودها، به منزله تأیید نهایی تراکنش نیست. آن‌ها وظیفه بررسی موجودی حساب فرستنده، برای اطمینان از داشتن مقدار کوین لازم، و اطمینان یافتن از «دو بار خرج نشدن کوین» را دارند. پس از این اعتبارسنجی اولیه، کار اصلی ماینر‌ها شروع می‌شود.

ماینرها باید روی تراکنش‌هایی که توسط نودها تأیید شده‌، کار کنند و هش آن‌ها را حدس بزنند. ماینرها با حل معادلات پیچیده ریاضی، می‌توانند معاملات را در قابل یک بلاک، به شبکه بلاک چین اضافه کنند. اما تراکنش‌ها برای انتخاب‌شدن از جانب نودها، باید مدتی منتظر بمانند. Mempool، مکانی است که اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها تا زمان انتخاب‌شدن توسط یک ماینر، در آن نگه‌داری می‌شوند.

نوع اطلاعاتی که در ممپول ذخیره می‌‌شود، از نوع دیتای تراکنش‌ها است؛ به همین دلیل، آن را استخر تراکنش (pool transaction) نیز می‌نامند. این استخر، شامل تمام معاملاتی است که اخیراً در شبکه بیت کوین انجام شده‌اند. این تراکنش‌ها، در صف منتظر تأیید ماینرها هستند تا در بلاک بعدی بلاک چین قرار بگیرند.

آیا ممپول (Mempool) روی شبکه بلاک چین قرار دارد؟

حال ممکن است سؤالی پیش بیاید؛ این استخرهای حافظه، کجا هستند؟ آیا آن‌ها، در مکان‌هایی داخل فضای بلاک چین نگه‌داری می‌شوند؟

توسعه‌دهندگان بلاک چین، می‌کوشند تا حد ممکن اطلاعات کمی وارد فضای بلاک چین کنند. این کار، برای کاهش حجم شبکه است. با این حساب، ذخیره‌کردن اطلاعات ممپول در فضای بلاک چین منطقی نیست. هر نود در شبکه بلاک چین، یک ممپول دارد و هر ممپول، ظرفیت حافظه متفاوتی دارد.

در واقع روی هر نود در شبکه بلاک چین، یک حافظه (RAM) وجود دارد. حافظه mempool، روی  RAM  نودها تعبیه شده است. این حافظه به نودها امکان می‌دهد ورود یک تراکنش جدید را، به یکدیگر اطلاع دهند.

Memory pool چگونه کار می‌کند؟

تصور کنید، می‌خواهید مقداری بیت کوین از کیف پول خود به کیف پول‌دوستتان بفرستید. برای این کار ابتدا کیف پول خود را بازکرده، آدرس گیرنده و مقدار بیت کوین را انتخاب می‌کنید‌؛ سپس، گزینه ارسال را می‌زنید. معامله شما، برای تأیید اولیه به نودها معرفی می‌شود و در صورت تأیید، در ممپول قرار می‌گیرد.

اکنون، معامله شما به ممپول رسیده است. نه‌تنها معامله شما، بلکه هزاران معامله تأیید نشده دیگر نیز وجود دارند که منتظر تأیید هستند. همه این تراکنش‌های تأیید نشده در ممپول، باید قبل از قرارگرفتن در دفتر کل بلاک چین، اعتبارسنجی شوند.

همان‌طور که گفته شد، وظیفه این اعتبارسنجی به عهده ماینرها است. برای اینکه بیت کوین شما به دست گیرنده برسد، باید حداقل یک تأیید از ماینرها بگیرد. برای گرفتن این تأیید، ماینرها باید مجموعه‌ای از تراکنش‌ها را از ممپول انتخاب کنند و آن‌ها را در یک بلاک قرار دهند.

سپس ماینرها، شروع به حل مسائل ریاضی پیچیده می‌کنند تا هش بلاک را حدس بزنند. زمانی که جوابی برای هش بلاک پیدا شد، آن بلاک به بلاک چین اضافه می‌شود.

از سوی دیگر اگر تراکنش شما برای مدت طولانی تأیید نشود، لغو و از ممپول بازگردانده می‌شود. در حال حاضر زمان درنظر گرفته شده برای انقضای تراکنش‌ها، دوهفته است؛ بنابراین، اگر تراکنش شما برای بیش از دوهفته در ممپول بماند (که بسیار بعید است!) بیت کوین ارسالی شما به کیف پولتان بازمی‌گردد.

• معاملات در ممپول بر چه اساسی انتخاب می‌شوند؟
• چرا بعضی از تراکنش‌ها در ممپول می‌مانند؟
• دلیل تأخیر بیشتر برخی تراکنش‌ها چیست؟

جواب این سوالات را خواهیم داد. در ابتدا توجه داشته باشید برای اطمینان از صحت معامله، توصیه می‌شود معامله حداقل ۶ تأیید دریافت کند. این ۶ تأیید، ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. زیرا هر تأیید بلاک در شبکه بیت کوین، ۱۰ دقیقه زمان می‌برد.

اگر ۱ تأیید ۱۰ دقیقه زمان می‌برد، چرا برخی از تراکنش‌ها برای گرفتن حداقل ۱ تأیید، به بیش از ۱۰ دقیقه زمان نیاز دارند؟ پاسخ این سؤالات را، باید در کارمزد تراکنش پیدا کنیم.

کارمزد یا فی تراکنش

شما می‌توانید مقدار کارمزد پرداختی برای انجام تراکنشتان را، انتخاب کنید. البته امروزه کیف پول‌ها و صرافی‌ها به طور خودکار، بهترین فی تراکنش را برایتان انتخاب می‌کنند. درصورتی‌که بخواهید، می‌توانید تمام مراحل تراکنش را دستی انجام دهید.

میزان کارمزد انتخاب‌شده برای تراکنش، بسیار اهمیت دارد. این میزان، تعیین می‌کند تراکنش شما بین هزاران تراکنش دیگر در استخر انتخاب شود یا نه.

کارمزد تراکنش، به‌صورت ساتوشی بر بیت حساب می‌شود. این مقدار، به ماینرها انگیزه می‌دهد تا تراکنش شما را برای تأیید انتخاب کنند. هر چه مبلغ پرداختی بیشتر باشد، تراکنش شما سریع‌تر انتخاب و تأیید خواهد شد. درصورتی‌که هیچ کارمزدی پرداخت نکنید، تراکنشتان انجام نخواهد شد. البته ماینرها علاوه بر کارمزد تراکنش‌ها، پاداشی حدود ۶.۲۵ بیت کوین نیز دریافت می‌کنند.

پس اگر تراکنش شما بیش از حد طول بکشد؛ احتمالاً، یکی از دلایل آن میزان کارمزد کمی است که برای آن پرداخت کرده‌اید. دلیل دیگر ، می‌تواند اندازه mempool باشد.

اندازه ممپول (Mempool)

زمانی که یک نود، بلاکی را ایجاد می‌کند؛ تمام تراکنش‌های تأیید شده در آن بلاک، از حافظه mempol حذف خواهند شد. حذف شدن تراکنش‌های قبلی، جا را برای ورود تراکنش‌های جدید باز خواهد کرد. با مشاهده نمودار فضای پر شده ممپول، متوجه می‌شوید زمانی که نود یک بلاک را تولید می‌کند؛ فضای پر شده افت قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.

نمودار فضای ممپول:

بسته به تعداد تراکنش‌های در حال انتقال، اندازه Mempool  متغیر است. همچنین باید توجه کنید، تعداد محدودی از تراکنش‌ها در یک بلاک جا می‌شوند. اگر یک ممپول، با حجم زیادی از تراکنش‌ها روبه‌رو شود چه اتفاقی می‌افتد؟

در این مواقع، ممپول شلوغ شده و تراکنش‌ها با تأخیر انجام می‌شوند. تعداد گره‌های موجود در شبکه بیت کوین محدود است. همچنین، میزان حافظه‌ای که به تراکنش‌های تأیید نشده اختصاص‌داده‌شده است نیز فضای محدودی دارد. باتوجه‌به این شرایط، باید سازوکاری برای جلوگیری از شلوغ شدن بیش از حد ممپول‌ها در نظر گرفته شود.

زمانی که شبکه با ازدحام مواجه می‌شود، ممپول قانون «حداقل هزینه» را اجرا می‌کند. طبق این قانون، مقدار مشخصی کارمزد تعیین می‌شود. تراکنش‌هایی که مبلغ کارمزد آن‌ها کمتر از مقدار در نظر گرفته شده باشد، اجازه ورود به ممپول را پیدا نمی‌کنند.

به همین دلیل است که زمان‌های شلوغی شبکه، کارمزد انجام تراکنش‌ها افزایش می‌یابد. این ویژگی، یکی از ضعف‌های شبکه بیت کوین به‌حساب می‌آید و باعث نقد بسیاری از کارشناسان به آن شده است. چرا که اصل مقیاس‌پذیری در بلاک چین را، زیر سؤال برده است.

طبق اصل مقیاس‌پذیری، هزینه‌های یک شبکه بلاک چین با افزایش تعداد تراکنش‌ها در شبکه، نباید افزایش پیدا کند؛ همچنین سرعت تراکنش‌ها نیز، باید همواره یکسان باشد. به‌عبارت‌دیگر، سرعت و هزینه تراکنش‌ها نباید وابسته به شلوغی شبکه باشد. شبکه بیت کوین تا امروز، تلاش‌های زیادی برای رفع این مشکل کرده است. یکی از معروف‌ترین پروژه‌هایی که برای حل مشکل مقیاس‌پذیری شبکه بیت کوین انجام شده، ایجاد شبکه لایتنینگ است. در باره این شبکه، مقاله شبکه لایتنیگ را در وبلاگ وزینکس مطالعه کنید.

از کجا می‌توانم اندازه ممپول و تعداد تراکنش‌های آن را پیدا کنم؟

همان‌طور که گفتیم، اکثر کیف پول‌ها و صرافی‌ها به طور خودکار، کارمزد تراکنش را به صورتی تعیین می‌کنند که تراکنش شما وارد ممپول شود و ماینرها آن را انتخاب کنند. اما ممکن است بخواهید به شکل دستی، فی تراکنش را مشخص کنید. برای این کار، باید میزان شلوغی mempool را بدانید. همچنین اطلاع از اندازه mempool، به شما در تخمین مدت‌زمان تقریبی انتظارتان کمک می‌کند.

وب‌سایت‌هایی برای اطلاع از اندازه ممپول‌ها وجود دارند:

http://bitcointicker.co/networkstats/

https://jochen-hoenicke.de/queue/

https://www.blockchain.com/en/charts/mempool-size

‌

این سایت‌ها، اطلاعات ممپول‌ها را به شما نشان می‌دهند. لازم به ذکر است که این اطلاعات برای همه کوین‌ها در دسترس نیست. در حال حاضر فقط بیت کوین این امکان را به وجود آورده است.

جمع‌بندی

در تمام شبکه‌های بلاک چین، سرعت، دقت و کاهش هزینه‌ها اهمیت زیادی دارند. تمام شبکه‌ها سعی دارند با افزایش مقیاس‌پذیری خود، برای کاربرانشان فضای امنی ایجاد کنند. بیت کوین نیز، از این قاعده مستثنی نیست. این ارز دیجیتال ، برای حفظ کاربرانش باید مکانیسم‌های قدیمی‌اش را ارتقا دهد. باید دید آیا بیت کوین، می‌تواند برابر رقیبانی مانند اتریوم مقاومت کند؛ یا روزی بالاخره تاج پادشاهی‌اش را از سر برخواهد داشت.

آشنایی با مفاهیم ارزهای دیجیتال و آگاهی از کارکرد دقیق شبکه‌های بلاک چین، می‌تواند لذت معامله را برای شما چندبرابر کند. زمانی که به مکانیسم انتقال دارایی‌تان آگاه باشید، اضطراب کمتری را تجربه می‌کنید. چرا که هیچ‌چیز، برایتان عجیب و ناشناخته نیست. ما در وبلاگ صرافی وزینکس، تلاش می‌کنیم با تولید محتوای دقیق و علمی، آگاهی کاربران وزینکس را افزایش دهیم و  به آن‌ها در داشتن معاملاتی آسان و لذت‌بخش کمک کنیم.

چنانچه سؤالی درباره ممپول (mempool) یا سازوکارهای دیگر بلاک چین بیت کوین دارید، می‌توانید آن را زیر همین پست بنویسید. کارشناسان وزینکس، دراسرع‌وقت پاسخ شما را خواهند داد.

صرافی ارز دیجیتال وزین

منابع:

https://coinguides.org/bitcoin-mempool/

https://99bitcoins.com/bitcoin/mempool/